W okresie zimowym, przy braku wiatru i zwiększonym ogrzewaniu naszych domów paliwem stałym, może dojść do znacznych przekroczeń poziomów dopuszczalnych i docelowych substancji (np. pyłów, benzo(a)pirenu, tlenków azotu) w powietrzu i wystąpienia zjawiska smogu. Wdychanie zanieczyszczonego powietrza jest szkodliwe dla ludzi, i może prowadzić do ciężkich chorób takich jak astma, niewydolność płuc czy nowotwory.
3 poziomy ostrzeżeń – żółte, pomarańczowe, czerwone
Zgodnie z procedurami Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) wydaje powiadomienia o ryzyku lub przekroczeniu norm, które potocznie nazywane są alertami smogowymi. System informowania społeczeństwa opiera się na trzech poziomach alertów, w których podawany jest m.in. czas trwania alertu, obszar obowiązywania oraz wskazywana jest grupa ludności wrażliwej na smog i środki ostrożności, które mają być przez nią podjęte, a także informacje o obowiązujących ograniczeniach i innych środkach zaradczych:
poziom 1 – kolor żółty
poziom 2 – kolor pomarańczowy
poziom 3 – kolor czerwony.
Droga takiego alertu jest następująca: od Głównego Inspektora Ochrony Środowiska do Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, dalej do Powiatowego i Miejskiego Centrum Zarządzania, które niezwłocznie powiadamia burmistrza, społeczeństwo, placówki edukacyjne i szkolno- wychowawcze, służby, policję, straż miejską, placówki ochrony zdrowia i zarządy dróg.
Realizując obowiązek informacyjny, po otrzymaniu alertu Gmina Piaseczno publikuje go na swojej stronie internetowej www.piaseczno.eu. Jeśli przekroczenia norm substancji są bardzo duże, gmina stara się wtedy informować mieszkańców także za pośrednictwem systemu sms.
Przepisy regulujące sposoby postępowania
Sposób postępowania służb, instytucji, firm ale również mieszkańców określają zapisy uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego z 8 września 2020 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu.
Jakie zalecenia gdy mamy smog?
Załącznik nr 7 do tej uchwały (pdf, 666KB) prezentuje sposoby postępowania w przypadku ryzyka przekroczenia poziomów alarmowych konkretnych szkodliwych substancji.
Alert żółty – przykładowo, gdy występuje przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 to gmina zamieszcza informację na stronie internetowej, wraz z zaleceniami dla mieszkańców do korzystania z komunikacji publicznej oraz zakazem używania kominków, jeśli nie są jedynym źródłem ciepła, oraz zakazem używania dmuchaw do liści.
Alert pomarańczowym – do zaleceń i zakazów obowiązujących w alercie żółtym dochodzą inne, jak ograniczenie intensywnego wysiłku fizycznego na zewnątrz czy ograniczenie wietrzenia pomieszczeń. Powinny się wtedy też odbywać zwiększone kontrole palenisk domowych przez Straż Miejską w rejonach o wysokim ryzyku spalania odpadów, kontrole pojazdów pod kątem jakości spalin (Policja, Inspekcja Transportu Drogowego), kontrole czystości dróg wyjazdowych z budów (Straż Miejska, Policja, zarządcy dróg) czy zraszanie pryzm materiałów sypkich na otwartej przestrzeni (firmy).
Alert czerwony – aby ograniczyć natężenie ruchu samochodowego gmina dodatkowo wprowadza bezpłatne przejazdy komunikacją miejską dla posiadaczy aut (nawet jeśli nie posiadają Piaseczyńskiej Karty Miejskiej, która uprawnia do bezpłatnych przejazdów), oraz może zakazać używania spalinowego sprzętu ogrodniczego.
To tylko niektóre przykłady działań. Ze szczegółowymi zaleceniami dotyczącymi poszczególnych poziomów alertów zapoznać się można w zał. nr 7 do uchwały nr 115/20 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 8 września 2020 r. (link).
