W wyniku współpracy Urzędu Miasta i Gminy Piaseczno z Politechniką Warszawską, w roku akademickim 2021/2022 roku studenci Wydziału Architektury PW włączyli się do dyskusji nad przyszłością dzielnicy poprzemysłowej Piaseczna. Rozważania projektowe dotyczyły określenia głównej struktury funkcjonalno-przestrzennej obszaru o powierzchni ok. 160 ha, położonego w północno-wschodniej części miasta, ograniczonego ulicami: Energetyczną i Geodetów od północy, Julianowską od wschodu, Generała Leopolda Okulickiego (DW 721) od południa oraz Puławską (DK 79) od zachodu.
Decyzja o realizacji dzielnicy przemysłowej położonej na północ od miasta na terenach rolnych to koniec lat 30. XX wieku. Jednak realizacja dzielnicy przemysłowej w Piasecznie nastąpiła w okresie powojennym, od lat 50. do lat 80. XX wieku. Pierwszymi przedsiębiorstwami były tu Zakłady Lamp Oscyloskopowych „Zelos” oraz Zakłady Lamp Nadawczych „Lamina” a najsłynniejszym elementem dzielnicy były zakłady produkcji telewizorów Unitra-Polkolor. Lata 90. przyniosły powolny upadek lub duże ograniczenie skali produkcji poszczególnych zakładów. W 2009 roku zaprzestano produkcji i montażu odbiorników telewizyjnych na terenie Polkoloru. Obecnie produkcja przemysłowa występuje wyłącznie na terenie zakładów przemysłowych Lamina (firmy Kubara-Lamina oraz Dacpol). Pozostał także potencjał tego miejsca wykorzystywany częściowo przez drobnych przedsiębiorców. Na terenach dawnych zakładów Lamina oraz Thomson Polkolor znajdują się nieduże, prywatne firmy usługowe, rzemieślnicze lub drobnej produkcji, składy i magazyny.
Tereny położone na północ od centrum miasta są traktowane w obecnych dokumentach strategicznych gminy jako obszar rozwoju przemysłu i logistyki. Ograniczenie się do tych dwóch funkcji, uniemożliwia skuteczne przekształcanie terenów poprzemysłowych i wprowadzenie nowych funkcji: różnorakich usług i mieszkalnictwa oraz nie zachęca do rozwinięcia atrakcyjnego dla mieszkańców systemu miejskich przestrzeni publicznych.
Urząd Miasta i Gminy Piaseczno pracuje nad wizją rozwoju tych terenów, które są bardzo atrakcyjnie położone w bezpośrednim sąsiedztwie centrum miasta, oddzielając go od coraz liczniej zamieszkanego Józefosławia. Potencjał tego obszaru zwiększa dodatkowo sąsiedztwo ulicy Puławskiej oraz linia kolejowa (towarowa magistrala „siekierkowska” przebiegająca na osi wschód – zachód przez omawiany obszar). Teren ten mógłby pełnić różnorodne funkcje miejskie łącznie z zabudową mieszkaniową, z utrzymaniem i wsparciem rozwoju obiektów wysokich technologii oraz drobnego rzemiosła i wytwórstwa. Wielofunkcyjny, harmonijny rozwój tego obszaru z wykorzystaniem transportu kolejowego daje możliwość stworzenia atrakcyjnej dzielnicy łączącej się z sąsiadującymi obszarami miejskimi.
W ramach badania możliwości rozwoju poprzemysłowej części Piaseczna Urząd Miasta i Gminy Piaseczno otworzył się na współpracę z ośrodkiem naukowym jakim jest Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Studenci I roku studiów magisterskich w ramach projektu prowadzonego w Pracowni Urbanistyki Stosowanej przez dr inż. arch. Pawła Trębacza, dr inż. arch. Renatę Jóźwik i mgr inż. arch. Magdalenę Dudę pracowali nad większą częścią terenu dzielnicy przemysłowej (na wschód ul. Puławskiej oraz na północ od ul. Gen. L. Okulickiego). W toku kilkumiesięcznych prac studenckich zaprojektowano kilka modeli przekształcenia tego cennego, ale zdegradowanego obszaru. Finalnie, dzięki działaniom ze strony zespołu Wydziału Urbanistyki i Architektury Urzędu Urząd Miasta i Gminy Piaseczno, w lutym 2022 roku ogłoszono wewnętrzny konkurs studencki, w wyniku którego dwa kilkuosobowe zespoły złożyły prace koncepcyjne dotyczące wizji urbanistycznej dla omawianego terenu.
Konkurs, który został zorganizowany na koncepcje urbanistyczne obszarów poprzemysłowych, otrzymał tytuł „Piaseczno — Dzielnica Innowacji”. Zaprezentowane wizje ukazują jak duży potencjał miejski mają, położone dotąd jakby na uboczu, olbrzymie obszary miasta Piaseczna. Przedstawiają harmonijnie zaplanowaną dzielnicę, w której ukształtowane tereny zieleni publicznej łączą tak potrzebne miastu funkcje jak:
— zabudowa mieszkaniowa,
— usługi publiczne, takie jak: oświata, kultura, sport, rekreacja,
— wysokie technologie, drobne rzemiosło w powiązaniu z ośrodkiem naukowym,
— nieduże tereny techniczne i logistyczne.
Tak przemyślana dzielnica nie tylko przestaje być uciążliwą „dziurą” w organizmie miasta, jak to jest obecnie, ale staje się bardzo atrakcyjnym łącznikiem centrum Piaseczna z Józefosławiem, przyciągając atrakcjami oraz miejscami pracy okolicznych mieszkańców. Jej funkcjonowanie jest wsparte o wykorzystaną do celów codziennych podróży pasażerskich linię kolejową. Dzięki temu dodatkowo ograniczona jest presja na codzienne korzystanie z samochodu prywatnego nowych mieszkańców jak i pozostałych użytkowników tego obszaru.
Dwie konkursowe prace przedstawiają odmienną strukturę przestrzenną tego obszaru. Pierwsza z grup oparła autorską konstrukcję struktury urbanistycznej na wyraźnych pasmach północ — południe, ze szczególnie silnym połączeniem historycznego centrum Piaseczna z osiedlem „Przy Kamieniu” i osiedlami Józefosławia. Druga z grup, za „kręgosłup” przestrzenny nowej struktury urbanistycznej dzielnicy uznała istniejącą linię kolejową, którą, dzięki wykorzystaniu istniejącego ukształtowania terenu, umieściła na wiadukcie, lokalizując na kolejnym poziomie trasę tranzytową, stanowiącą obwodnicę Piaseczna. Wytworzony w ten sposób trzon komunikacyjny pozwoliłby na wytworzenie atrakcyjnej przestrzeni publicznej w poziomie terenu.
Z uwagi na wiele walorów obu prac komisja konkursowa Urzędu Miasta i Gminy Piaseczno, która obradowała 18.02.2022 r., zdecydowała się ostatecznie przyznać dwie równorzędne pierwsze nagrody:
I nagroda równorzędna — praca nr 01
autorzy: Magdalena Bratko, Monika Kozieł, Bartosz Krajewski, Esztella Morgentál, Marianna Rybarczyk, Karolina Zych
Uzasadnienie:
W pracy doceniono sposób podzielenia obszaru na jednostki urbanistyczne o czytelnych granicach i atrakcyjnie zaplanowanych przestrzeniach publicznych, łączących funkcje mieszkaniowe z usługowymi. Zaproponowano szeroki program usług społecznych i komercyjnych, służący mieszkańcom tego terenu jak i terenów otaczających. W opracowaniu zaproponowano charakterystyczne ciągi uliczne i pasma zieleni ustawione północ — południe, które tworzą czytelną strukturę terenów publicznych, a także wiążą tereny Józefosławia z centrum miasta.
Zwraca uwagę wyrazista struktura terenów zieleni stanowiących fragment błękitno-zielonej infrastruktury miasta, które pełnią rolę granic pomiędzy osiedlami oraz uzupełniają program rekreacyjny terenu. W krajobrazowy sposób potraktowano istniejącą linię kolejową, której również towarzyszą przestrzenie parkowe. Praca wyróżnia się szczegółowo zaprojektowanymi poszczególnymi osiedlami — jednostkami urbanistycznymi, ich obrazowym, przekonującym opisem oraz szczegółowo podanym bilansem programowym przedstawiającym przewidywaną ilość mieszkańców, miejsc pracy i zapotrzebowaniem parkingowym na danym terenie.
I nagroda równorzędna — praca nr 02
autorzy: Wioletta Januszko, Natalia Piestrzyńska, Aleksandra Szczegielniak, Aleksandra Więcław
Uzasadnienie:
Praca przedstawia odważną wizję intensywnego rozwoju miejskiego tego obszaru opartą o istniejącą linię kolejową. Atrakcyjnie zaprojektowano, uwolniony od komunikacji tranzytowej, układ głównych przestrzeni publicznych, łączących się z dwoma proponowanymi przystankami na linii kolejowej. Intrygujący jest pomysł wykreowania żywej przestrzeni publicznej pod arkadami wiaduktu oraz tej na górnych kondygnacjach obiektów użyteczności publicznej. Na szczególną wzmiankę zasługuje zaadaptowanie dawnych magazynów zbożowych, położonych pomiędzy terenami zakładów Lamina i Zelos, na centrum usługowe. Jego funkcjonalny dach łączy się z jednej strony z komunikacją publiczną umieszczoną na wiadukcie, a z drugiej strony współtworzy przestrzeń placu na poziomie 0. W opracowaniu wzmocniono również potencjał centrotwórczy ulicy Puławskiej.
Dodatkową wartością przedstawionej koncepcji jest zróżnicowany układ zieleni publicznej zawierający elementy błękitno-zielonej infrastruktury, wykorzystujący naturalnie występujące spadki terenu, a więc element, który we współczesnej urbanistyce jest szczególnie ceniony. W strukturze urbanistycznej obszaru wykorzystano także istniejące podziały przestrzenne i własnościowe, które sprawiają, że praca, w pewnych częściach, wydaje się wręcz możliwa do realizacji. Podobnie jak w konkurencyjnej pracy planowaną dzielnicę Piaseczna wzbogacono o ciekawy i szeroki program usługowy, zawierający m.in. kampus akademicki, sprawiając, że teren ten będzie przyciągać mieszkańców tego obszaru jak i terenów przylegających.
W galerii przedstawiamy wszystkie plansze zwycięskich zespołów złożonych na konkurs “Piaseczno — Dzielnica Innowacji”.
