groby powstańców w Piasecznie. Burmistrz Daniel Putkiewicz oraz 5 innych osób ze zniczami i kwiatami na cmentarzu.
foto Łukasz Wyleziński

Burmistrz Daniel Putkiewicz uczestniczył w uroczystościach upamiętniających partyzantów poległych w trakcie Powstania Warszawskiego. W trakcie uroczystości przy pomniku mauzoleum poległych w Pęcicach medalem Orzeł Pęcicki odznaczana została pani Agnieszka Cubała, mieszkanka Piaseczna, autorka m.in. książki „Piaseczno ‘44”.

W niedzielę 24 lipca 2022 r. w Pęcicach odbył się 56. Rajd po Kamienistej Drodze, upamiętniający poświęcenie bohaterów poległych w Bitwie pod Pęcicami i w Powstaniu Warszawskim. W tym miejscu 2 sierpnia 1944 roku straciło życie 91 powstańców, w tym 11 mieszkańców Piaseczna. Część zginęła w walce, innych rozstrzelano po zakończeniu bitwy i pochowano w zbiorowym grobie. Symbolem pamięci o nich jest organizowany od 1967 r. Rajd „Po kamienistej drodze”. W trakcie niedzielnych uroczystości przy pomniku w Pęcicach medalem Orzeł Pęcicki odznaczona została Agnieszka Cubała, mieszkanka Piaseczna, autorka książek historycznych o powstaniu, w tym również poświęconej udziałowi mieszkańców Piaseczna w Powstaniu Warszawskim zatytułowanej „Piaseczno ‘44”. Hołd powstańcom poległym w bitwie pod Pęcicami oddali w imieniu własnym i mieszkańców burmistrz Daniel Putkiewicz oraz Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej Magdalena Woźniak.

We wtorek 26 lipca z kolei Burmistrz Daniel Putkiewicz wraz z przedstawicielami klubu PTTK “Varsovia” oraz Gminy Michałowice odwiedził zlokalizowane na piaseczyńskich cmentarzach groby Powstańców Warszawskich, uczestników Bitwy pod Pęcicami.

91 poległych w bitwie, w tym 11 mieszkańców Piaseczna, spoczywa w zbiorowej mogile w Pęcicach. Spośród ocalałych osób troje uczestników tamtych wydarzeń spoczywa w rodzinnych grobach na Cmentarzu Parafialnym przy ul. Kościuszki – Maria Szymańska-Mrówczyńska ps. Emilia i Maryśka Duża oraz Antoni Narcyz Orłowski ps. Wyrwa, a na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Julianowskiej – Andrzej Wiekiery ps. Zapolski.

Marianna Szymańska-Mrówczyńska ps. Emilia, Maryśka Duża (1922-2010) – urodzona w Piasecznie. Do powstania poszła jako patrolowa drużyny sanitariuszek piaseczyńskich, należącej do plutonu 438 Iwo Rygla ps. Bogusław, przypisanego do IV Obwodu AK „Grzymała”. Większość konspiratorów z Piaseczna znała wyjątkowo dobrze. Jej rodzice – Edmund i Stanisława Szymańscy, prowadzili w mieście znaną restaurację, która dla młodzieży akowskiej stała się punktem kontaktowym, ale przy okazji i miejscem spotkań. Ze względu na fakt, że budynek położony był przy dwóch głównych ulicach miasta, można było stąd prowadzić obserwację terenu – zapisywano numery rejestracyjne przejeżdżających samochodów, kierunek ich jazdy i ilość pasażerów. Ze względu na fakt, że dom był przestronny, a na podwórku mieściło się dużo schowków, postanowiono również zorganizować tutaj magazyn broni. Każdego dnia przez restaurację przewijało się wiele osób, dlatego i wizyty młodych konspiratorów nie wzbudzały zbyt wielkiego zainteresowania. Zwłaszcza, że wiadomo było, że Marysia należy do grona przyjaciół, którzy chętnie i często się spotykają. Jednym z nich był kuzyn Marysi, Wojtek Hass ps. Bocian, w którym szczęśliwie oraz z wzajemnością się zakochała. Chcieli się pobrać, jednak dla kuzynostwa byłoby to dość skomplikowane – musieliby uzyskać zgodę papieża. Zaręczyli się jednak, chcąc potwierdzić swoje uczucie. Nie wymienili pierścionków a medaliki.
Podczas walki w Pęcicach 2 sierpnia 1944 r. poległ nie tylko jej narzeczony, ale zginęła tam również większość jej bliskich znajomych z Piaseczna. Na dodatek ona sama została wówczas ciężko ranna. W wyniku postrzału miała dosłownie roztrzaskane ramię. Śmierci uniknęła dlatego, że jeden z Niemców pilnujących powstańców, okazał się być Ślązakiem, a na dodatek miał córkę w jej wieku. Postanowił pomóc kilku dziewczętom z plutonu Iwo Rygla, ułatwiając im ucieczkę. Jednak, ze względu na to, że straciła bardzo dużo krwi, nie byłaby w stanie przejść sama do Piaseczna. Życie zawdzięczała swojej przyjaciółce – Alinie Deręgowskiej ps. Alka, która pomogła jej dotrzeć do domu.
W 1946 r., podczas ekshumacji poległych i pomordowanych w boju pęcickim powstańców, Marysia Szymańska rozpoznała po medaliku Wojtka Hassa. Regularnie odwiedzała pomnik-mauzoleum w Pęcicach, by podtrzymywać pamięć o pochowanych tam. Te działania uległy intensyfikacji od roku 1969, kiedy to nawiązała relację z Klubem PTTK „Varsovia, tym samym stając się współorganizatorką Rajdu „Po kamienistej drodze”.
Ukończyła studia medyczne – lekarz pediatra i pracowała w swoim rodzinnym Piasecznie.

Antoni Narcyz Orłowski ps. Wyrwa (1927-1989) – urodzony w Piasecznie. Do powstania poszedł jako strzelec w 438. plutonie harcerskim, dowodzonym przez plutonowego podchorążego Iwo Rygla ps. Bogusław. Szlak bojowy: Ochota – Pęcice – Chojnów.

Andrzej Wiekiera ps. Zapolski (1924-1991) – mieszkaniec Piaseczna. Do powstania poszedł jako kapral w 438. plutonie harcerskim, dowodzonym przez plutonowego podchorążego Iwo Rygla ps. Bogusław. Szlak bojowy: Ochota – Pęcice – Chojnów.

Informacje o piaseczyńskich powstańcach przygotował Daniel Wolborski, Członek Klubu PTTK „Varsovia”, Komandor 56. Rajdu „Po kamienistej drodze”.