Dom Zośki

1876
Dom Zośki. na zdjęciu drewniany dom w otoczeniu zieleni.
foto Joanna Ferlian-Tchórzewska

Przy ul. Królowej Jadwigi 11 w Zalesiu Dolnym (obecnie Piaseczno) stoi niewielki drewniany domek – ma cztery pomieszczenia na parterze i trzy pokoiki na poddaszu. To letni dom rodziny Zawadzkich. To tu w szklanym gąsiorze zakopano wspomnienia Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” z marcowej akcji pod Arsenałem. Jego zapiski zredagował później Aleksander Kamiński, tworząc słynną książkę „Kamienie na szaniec”. Dziś dom jest nazywany domem „Zośki”.

Duża działka w Zalesiu Dolnym przy Królowej Jadwigi należała do Wacława Radwana, malarza i grafika, profesora ASP. W latach 20. XX wieku Radwan postawił na niej dwa domy, oba według projektu Karola Sicińskiego (to on II wojnie odbudowywał Kazimierz Dolny). W 1929 roku jeden z domów kupił Józef Zawadzki, chemik, profesor i późniejszy rektor Politechniki Warszawskiej. Rodzina Zawadzkich spędzała tu każde lato. Siostra „Zośki”, Anna wspominała później, że w Zalesiu grali z ojcem w tenisa, pływali kajakiem po rzece Jeziorce i jadali lody zrobione przez brata w specjalnej maszynce.

Wielką rolę dom w Zalesiu odegrał w czasie II wojny – stał się miejscem spotkań konspiracyjnych. Uczestniczyli w nich m.in. Stefan Rowecki „Grot”, Aleksander Kamiński, Jan Rossman i Stanisław Broniewski „Orsza”. Tutaj działała też tzw. szkoła pod lasem, czyli szkolenia kadry harcerskiej. Bezpieczeństwo zapewniały „furtki pomocy”, przejścia między sąsiednimi posesjami -w razie zagrożenia można było przez nie szybko przedostać się do lasu. Tutaj wreszcie, w ogrodzie, w szklanym słoju zakopano kilkanaście kartek – wspomnień „Zośki” z akcji pod Arsenałem.

Józef Zawadzki zmarł 22 lutego 1951 roku (matka „Zośki” zmarła jeszcze w czasie wojny, w 1940). Domem w Zalesiu opiekował się Anna, siostra „Zośki”. W 1981 roku majątek przepisała notarialnie na Zgromadzenie Sióstr Urszulanek. Ich własnością dom pozostał do połowy lat 90. Później mieszkała w nim rodzina jeden z sióstr. Od 2007 roku dom stoi pusty. W 2009 roku został wpisany do rejestru zabytków, a w 2015 roku utworzono Fundację „Domu Zośki”. 26 października 2017 roku podpisany został akt notarialny, na mocy którego Gmina Piaseczno stała się właścicielem Domu “Zośki”.

Obecnie budynek jest remontowany i będzie się w nim mieściła filia Muzeum Piaseczna.

Więcej aktualnych informacji na ten Domu Zośki, można przeczytać w informacjach podlinkowanych na stronie: DOM ZOŚKI.