Efektywność energetyczna budynków

Wymagania minimalne w zakresie efektywności energetycznej budynków, które są projektowane,  budowane albo przebudowywane określone zostały w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – tzw. rozporządzenie WT – isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001225.

Wymagania minimalne zostały sformułowane poprzez określenie dopuszczalnych parametrów związanych z  zapotrzebowaniem na energię oraz izolacyjnością cieplną przegród, w następujący sposób:

• obliczeniowa wartość wskaźnika określającego roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną (EP) do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, a w przypadku budynku użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnego, gospodarczego i magazynowego – również do oświetlenia wbudowanego, powinna być mniejsza od wartości granicznej określonej w rozporządzeniu WT,
• przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku powinny odpowiadać przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w rozporządzeniu WT.

Wymagania minimalne uznaje się za spełnione dla budynku podlegającego przebudowie, jeżeli przegrody oraz wyposażenie techniczne budynku podlegające przebudowie odpowiadają przynajmniej wymaganiom izolacyjności cieplnej.

Wymagania dotyczące energooszczędności zostały określone w 2014 roku z perspektywą sukcesywnego ich zaostrzania do roku 2020. Takie rozwiązanie pozwoliło na płynne dojście do docelowego standardu energooszczędności budynków, zgodnie z którym od 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki powinny być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii (ang. nZEB).

Przykładowo maksymalny dopuszczalny wskaźnik EP dla budynku jednorodzinnego obecnie wynosi 70 kWh/(m²·rok), a w okresie od 1 stycznia 2017 r do 30 grudnia 2020 wynosił 95 kWh/(m²·rok). Współczynnik przenikania ciepła ściany zewnętrznej obecnie wynosi 0,20 W/(m²·K), a w okresie od 1 stycznia 2017 r do 30 grudnia 2020 wynosił 0,23 W/(m²·K).

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub części budynku, czyli energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia, a w przypadku budynków niemieszkalnych również oświetlenia. Obowiązek posiadania w określonych sytuacjach świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku wynika z prawa europejskiego. Celem wprowadzenia obowiązku sporządzania świadectw jest promowanie budownictwa efektywnego energetycznie i zwiększanie świadomości społecznej w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budynkach. Dzięki informacjom zawartym w świadectwie właściciel, najemca lub użytkownik budynku może określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym koszt utrzymania związany ze zużyciem energii.
Zasady sporządzania i przekazywania świadectw charakterystyki energetycznej budynków zostały określone w ustawie z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Kiedy wymagane jest świadectwo charakterystyki energetycznej?

Świadectwo trzeba przekazać nabywcy lub najemcy w momencie gdy budynek, część budynku lub lokal będzie:

• zbywany na podstawie umowy sprzedaży, lub
• zbywany na podstawie umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub
• wynajęty.

Oznacza to, że świadectwo sporządza się w celu przekazania go najemcy lub kupującemu, a więc przy okazji najmu lub sprzedaży budynku lub części budynku.
Świadectwo należy  również sporządzić dla budynków, w których całkowita powierzchnia użytkowa powyżej 250 m² jest zajmowana przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej i w których dokonywana jest obsługa interesantów. Obowiązek sporządzenia i zamieszczenia takiego świadectwa w wyraźnie widocznym miejscu ma na celu zapewnienie wzorcowej roli organów administracji publicznej, organów wymiaru sprawiedliwości oraz prokuratury w zakresie zapewnienia stosowania i promowania rozwiązań energooszczędnych w budynkach zajmowanych przez te organy.

Sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej zleca:

• właściciel lub zarządca budynku (w przypadku sprzedaży lub najmu),
• osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (w przypadku zbycia tego prawa),
• najemca (w przypadku, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy).

Zobowiązane osoby (wymienione powyżej) przekazują świadectwo nabywcy albo najemcy. W przypadku niewywiązania się z tego obowiązku, nabywcy lub najemcy przysługuje prawo do wykonania świadectwa na koszt zobowiązanej osoby. Nabywca albo najemca nie mogą zrzec się prawa do otrzymania świadectwa.

Dokumentacja projektowa budynku

W skład dokumentacji projektowej budynku wchodzi projektowana charakterystyka energetyczna budynku, która zawiera zestawienie planowanych rozwiązań z wymaganiami minimalnymi, jakie musi spełnić dany budynek, określonymi w przepisach techniczno-budowlanych. Zestawienie to dotyczy przede wszystkim izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych oraz wskaźnika zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną.

Za zapewnienie spełnienia minimalnych wymagań odpowiada projektant na etapie projektowania budynku, a następnie kierownik budowy na etapie jego realizacji. Zarówno projektant jak i kierownik budowy są zobligowani do tego, aby przy projektowaniu oraz budowie brać pod uwagę przepisy techniczno-budowlane. Przepisy techniczno-budowlane stosuje się zawsze w przypadku nowo wznoszonych budynków, a w przypadku istniejących wówczas, gdy podlegają one między innymi przebudowie. Stąd nie powinno być wątpliwości, że w przypadku budynków wznoszonych, brak świadectwa nie wpłynie na spełnienie przez te budynki określonych wymogów w zakresie energooszczędności.

Charakterystyka energetyczna budynku stanowi element projektu technicznego budynku. W przypadku gdy dla budynku lub części budynku został sporządzony projekt techniczny, świadectwo może być opracowane w oparciu o charakterystykę energetyczną, o której mowa w przepisach rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, przy uwzględnieniu ewentualnych odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych w zakresie charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku.
Świadectwo sporządza się na podstawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest centralny rejestr charakterystyki energetycznej. Metodologię określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.

Budynek na “własny użytek”

Przepisy ustawy o charakterystyce energetycznej budynków nie przewidują obowiązku sporządzania świadectw w przypadku oddawania budynku do użytkowania, gdy budynek zostanie wzniesiony przez samego właściciela “na własny użytek”.

Przekazanie świadectwa przy sprzedaży budynku lub jego części ma na celu przede wszystkim poinformowanie o zastosowanych rozwiązaniach instalacyjno-konstrukcyjnych w budynku. Informacja ta, w przypadku gdy budynek jest wznoszony przez samego właściciela na własne potrzeby nie jest konieczna.

Zasady kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynkach zostały określone w ustawie z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Właściciel lub zarządca budynku jest zobowiązany poddać budynek w czasie jego użytkowania kontroli:

1. okresowej, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego systemu ogrzewania, z uwzględnieniem efektywności energetycznej kotłów oraz dostosowania ich mocy do potrzeb użytkowych:
   • co najmniej raz na 5 lat – dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kW do 100 kW,
   • co najmniej raz na 2 lata – dla kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kW,
   • co najmniej raz na 4 lata – dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kW.
2. okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na ocenie efektywności energetycznej zastosowanych urządzeń chłodniczych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kW.

Kontrole systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji obejmują ocenę sprawności tych systemów oraz ich dostosowania do potrzeb użytkowych budynku. Określenie częstotliwości przeprowadzania kontroli ma na celu wykazanie ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu instalacji lub urządzeń chłodniczych i grzewczych oraz zasygnalizowanie ewentualnych zagrożeń, które mogą być konsekwencją braku dostosowania się do zaleceń osoby przeprowadzającej kontrolę.

Częstotliwość kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji została uzależniona od nominalnej mocy urządzeń oraz rodzaju paliwa, zgodnie z wymogiem określonym w art. 14 i 15 dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Dodatkowo przepisy art. 24 ust. 3 ustawy, wprowadzają możliwość nieprzeprowadzania kontroli, w przypadku gdy od czasu poprzedniej kontroli nie dokonano zmian w systemie ogrzewania lub systemie klimatyzacji, mających wpływ na ich efektywność energetyczną.

Kontrola systemu ogrzewania obejmuje nie tylko kotły,  ale cały system ogrzewania, który swym zakresem obejmuje także urządzenia instalacyjne. Zapewnia to zwiększenie bezpieczeństwa użytkowania kontrolowanych systemów, a ponadto wyższą jakość przeprowadzanej kontroli, ponieważ osoba uprawniona będzie zobligowana do wzięcia pod uwagę sprawności funkcjonowania wszystkich części, na które składa się system ogrzewania (a nie tylko kotła).

Przeczytaj więcej o centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków.

Jeżeli chcesz wykonywać świadectwa charakterystyki energetycznej lub przeprowadzać kontrolę systemu ogrzewania i klimatyzacji w budynku, przejdź na stronę biznes.gov.pl i dowiedz się jak uzyskać uprawnienia:
www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/642 – uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków
www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/1581 – uprawnienia do kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynku

Czy dostanę potwierdzenie wpisu do rejestru?

Z chwilą wpisania do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, otrzymasz na adres poczty elektronicznej indywidualny identyfikator (login) oraz hasło, umożliwiające zalogowanie się w centralnym rejestrze. Po zalogowaniu się na swoim koncie, będziesz mógł wykonać świadectwo charakterystyki energetycznej, które po nadaniu przez centralny rejestr odpowiedniego numeru, wydrukowaniu i podpisaniu, będzie można przekazać osobie zlecającej. Z chwilą wpisania do rejestru, imię i nazwisko lub numer uprawnień budowlanych (jeżeli posiadasz), automatycznie pojawi się na stronie Internetowej wykazu w centralnym rejestrze.

Jeśli potrzebujesz potwierdzenia wpisu, zwróć się  do Ministerstwa Rozwoju i Technologii, o wydanie zaświadczenia.

Potwierdzenie wpisu do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej lub do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji można wygenerować samodzielnie (bezpłatnie) będąc zalogowanym na koncie uprawnionego. Za wydanie zaświadczenia pobierana jest opłata skarbowa w wysokości 17 zł. Opłatę skarbową wpłać gotówką do kasy Urzędu Dzielnicy Śródmieście Miasta Stołecznego Warszawy, ul. Nowogrodzka 43, 00-961 Warszawa lub bezgotówkowo na konto bankowe przeznaczone dla wpłat opłaty skarbowej. W tytule dokonywanego przelewu wpisz: “opłata skarbowa za wydanie zaświadczenia potwierdzającego wpis do centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków”. Następnie wyślij lub złóż wniosek o wydanie zaświadczenia  wraz z potwierdzeniem dokonania opłaty skarbowej:

• elektronicznie poprzez ePUAP na skrzynkę Ministerstwa Rozwoju i Technologii – /MRPiT/SkrytkaESP
• elektronicznie na email: sekretariatDGN@mrit.gov.pl
• w kancelarii urzędu
• pocztą na adres:

Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Departament Gospodarki Niskoemisyjnej
Pl. Trzech Krzyży 3/5
00-507 Warszawa

Zaświadczenie wydawane jest w ciągu 7 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku.

Gdzie przesłać/złożyć wniosek o aktualizację danych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków?

Wniosek o aktualizację  danych zawartych w wykazach prześlij lub złóż (wraz z kopiami dokumentów potwierdzających zmianę danych) :

• elektronicznie poprzez ePUAP na skrzynkę Ministerstwa Rozwoju i Technologii – /MRPiT/SkrytkaESP
• elektronicznie na email: sekretariatDGN@mrit.gov.pl
• w kancelarii urzędu
• pocztą na adres:

Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Departament Gospodarki Niskoemisyjnej
Pl. Trzech Krzyży 3/5
00-507 Warszawa

Więcej informacji na temat centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków można uzyskać pod numerem telefonu: 22 411 92 40.

dane.gov.pl/pl/dataset/797,typowe-lata-meteorologiczne-i-statystyczne-dane-klimatyczne-dla-obszaru-polski-do-obliczen-energetycznych-budynkow

Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO₂ (WE) w roku 2019 do raportowania w ramach Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2022: www.kobize.pl

Poradnik w zakresie poprawy charakterystyki energetycznej budynków stanowi zbiór informacji na temat efektywności energetycznej budynków, przydatnych na etapie projektowania, budowy, jak również podczas użytkowania budynków lub ich części. W dokumencie tym omówiono środki mające na celu poprawę charakterystyki energetycznej budynków oraz regulacje prawne w tym zakresie.

Materiały