Kwatera żołnierzy poległych w walkach we wrześniu 1939 roku zlokalizowana jest na cmentarzu parafii rzymskokatolickiej pw. św. Rocha w Jazgarzewie. Cmentarzu położonym na terenie graniczącym ze wsią Wólka Kozodawska. Znajduję się w 9 sektorze, 6 rządzie, 2 kwatera od alei, w północnej części cmentarza, będącej starą częścią nekropolii, przy jej głównej alei. Jego namiary GPS: 52.0404392, 21.0014810.
Kwatera ziemna składa się z metalowego krzyża. Na jego ramionach oraz środkowej części widnieje na tabliczkach napisana dewiza Wojska Polskiego: „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Poniżej znajduje się przymocowana do krzyża prostokątna tabliczka z napisem: „Tu spoczywają snem wiecznym żołnierze września 1939 roku polegli za Wiarę i Ojczyznę. Na wieczną pamiątkę Polacy”. U podnóża krzyża znajduje się kamień, na którym odnotowane jest: „P. Antoni Janiak poległ w obronie ojczyzny 25 IX 1939 r.”.
Spoczywają w niej żołnierze polscy tj.:
– Antoni Janiak, zmarł 25 września, w wieku lat 40,
– Tomasz Lewiński, zmarł 27 września, mając 27 lat.
Antoni Janiak zmarł w szpitalu w Zalesiu Dolnym. Szpital ten znajdował się w willi ”Siedziba”, działał on do grudnia 1939 r. Willa ta należała w tym czasie do Władysława Radwana (1884 – 1963). [1]
O drugim pochowanym nie wiemy nic więcej. Jedynie możemy się domyślać, że zmarł on w wyniku odniesionych ran.
Byli to najpewniej żołnierze jednego z oddziałów armii generała Rómmla, które szły do obrony Warszawy z Mszczonowa przez Tarczyn, Łoś obok Jazgarzewa przez Zalesie Dolne i Piaseczno. Istnieje druga mniej prawdopodobna hipoteza żołnierze lotnictwa z lotniska polowego jakie funkcjonowało na pograniczu Łbisk i Pęcher, na terenie należącym do Zgromadzenia Sióstr Szarytek. [2]
Opracował Piotr Prawucki na podstawie:
– S. Hofman, Katalog Miejsc Pamięci Narodowej. Karta Ewidencyjna Jazgarzew mogiła poległych w 1939 r., Piaseczno 2014, dokument elektroniczny, w zbiorach Gminy Piaseczno.
– A. Jurczak, Zgromadzenie sióstr miłosierdzia św. Wincentego a Paulo sług ubogich chorych. Prowincja warszawska, [w:] Żeńskie Zgromadzenia Zakonne w Polsce 1939-1947, t. XIV, z serii: Studia i materiały do historii chrześcijaństwa w Polsce, pod red. A Chruszczewski, K. Dębowska, P. Gach, J. Kłoczkowski, A. Siewierska, redakcja wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, Lublin 2000;
– P. Kocoń, Antoni Janiak, hasło na stronie internetowej: www.zaginieni1939-45.pl/person/15548.html, [dostęp 13.01.2018 r.];
– D. Miszkiewicz, Ślady działań wojennych z września 1939 w Piasecznie, Konstancinie i okolicy. W 75. rocznicę wybuchu II wojny światowej, Konstancin 2014.
[1] Zob. D. Miszkiewicz, Ślady działań wojennych z września 1939 w Piasecznie, Konstancinie i okolicy. W 75. rocznicę wybuchu II wojny światowej, Konstancin 2014, str. 45; Można domniemywać, że Antoni Janiak jest tą samą osobą, która wymieniona jest wśród zaginionych na stronie internetowej zaginieni1939-45.pl. Wedle informacji zawartych na stronie może on być synem Antoniego i Franciszki z domu Szewczyk, urodzonym we wsi Czartki Wielkie, w gminie Bartochów 16 I 1912 roku. 2 IX 1939 został powołany do wojska. Dalszego jego losy są nieznane. Jest tylko informacja, że zaginął. Informacje na stronie pochodzą z sądu grodzkiego w Sieradzu. Zob. P. Kocoń, Antoni Janiak, hasło na stronie internetowej: http://www.zaginieni1939-45.pl/person/15548.html, [dostęp 13.01.2018 r.].
[2] Siostry od 2 stycznia 1939 r. dzierżawiły Wojsku Polskiemu 23 hektare w Łbiskach na lotnisko polowe. Natomiast 1 września ostrzeżone przez obsługę lotniska udały się wraz z podopiecznymi dziećmi z warszawskiego sierocińca, które właśnie przybyły na wakacje, z Łbisk do Runowa uznając, że tam będzie bezpieczniej. Lotnisko to też jest określane jako w Pęcherach. Mylnie podawane jako Pęchery koło Otwocka, gdzie takowej miejscowości wcale nie ma. Zob. A. Jurczak, Zgromadzenie sióstr miłosierdzia św. Wincentego a Paulo sług ubogich chorych. Prowincja warszawska, [w:] Żeńskie Zgromadzenia Zakonne w Polsce 1939-1947, t. XIV, z serii: Studia i materiały do historii chrześcijaństwa w Polsce, pod red. A. Chruszczewski, K. Dębowska, P. Gach, J. Kłoczkowski, A. Siewierska, redakcja wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, Lublin 2000, str. 77, 183, 364, 530.
GPS: 52.0404392, 21.0014810
