W tym roku obchodzimy 170 rocznicę urodzin jednej z najbardziej znanych postaci w historii Piaseczna. Cecylia Plater-Zyberk w majątku Chyliczki utworzyła w 1891 roku znaną w całej Polsce szkołę dla dziewcząt.
Cecylia Plater-Zyberk urodziła się 8 maja 1853 roku w majątku Passy (powiat Błonie) w guberni warszawskiej. Była córką hrabiego Kazimierza Plater-Zyberka oraz Ludwiki z Borewiczów.
– Jak to było przyjęte w ówczesnych czasach, Cecylia początkowo uczyła się w domu rodzinnym w majątku Schlossberg w Kurlandii. Duży wpływ na ukształtowanie jej poglądów wywarł wówczas ksiądz Gardin, nauczyciel religii i języka francuskiego. Cecylia była rozwinięta jak na swój wiek, o czym może świadczyć fakt, że w wieku 10 lat napisała romans komediowy dla teatru lalek marionetek. Lubiła rysować (także karykatury) i jeździć konno ze starszymi braćmi. Wysportowana, odważna jak chłopak, nie bała się niczego. To raczej rodzina, a zwłaszcza domowy kapelan pełni byli obaw, aby nie wyrosła na drugą George Sand – pisze Dorota Zając w książce „Piaseczno kobietami słynące”.
Następnie Cecylia uczyła się w szkole Sióstr Sacré Cœur w Poznaniu. W latach 1879-1880 wyjeżdżała do Paryża, gdzie uczęszczała do szkoły rzemiosł. Po powrocie do kraju osiadła w Warszawie i zdobyła tytuł mistrzowski w cechu krawieckim. Jeszcze jako nastolatka w rodzinnym majątku założyła i prowadziła szkółkę dla dzieci wiejskich. Od wczesnej młodości była zaangażowana w sprawy społeczne. Zdecydowała o wstąpieniu do bezhabitowego zgromadzenia sióstr posłanniczek Najświętszego Serca Jezusowego, w którym przez kilka lat pełniła obowiązki przełożonej warszawskiego domu tego zgromadzenia.
W 1883 roku Cecylia Plater-Zyberk założyła szkołę rękodzielniczą dla dziewcząt w Warszawie. Powstałe przy niej w 1886 roku gimnazjum żeńskie przekształciło się z czasem (1917 r.) w pełnoprawną szkołę średnią, W 1890 roku Cecylia kupiła majątek w Chyliczkach, gdzie w 1891 roku otworzyła Zakład Gospodarczy w Chyliczkach przeznaczony dla dziewcząt z nizin społecznych. W 1895 roku Zakład przekształcono w Szkołę Żeńską Gospodarstwa Wiejskiego, a już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku w Wyższą Szkołę Gospodarczą dla Kobiet.
– Program nauczania obejmował kształcenie w dziedzinie gospodarstwa domowego, czyli: kuchnia, spiżarnia, piekarnia, mleczarnia, hodowla drobiu i trzody chlewnej, wyrób przetworów owocowych, jarzynowych i mięsnych, ogrodnictwo, ratownictwo, pralnia i porządki domowe. Ale także: etykę, pedagogikę, ekonomię, prawoznawstwo i higienę. Wykłady były na bardzo wysokim poziomie. Prowadzili je profesorowie warszawscy. Szkoła cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Uczennice pochodziły nie tylko z terenów Królestwa Polskiego, ale także z całego obszaru Cesarstwa Rosyjskiego i pozostałych ziem polskich: Galicji, Pomorza i Wielkiego Księstwa Poznańskiego – czytamy w książce „Piaseczno kobietami słynące”. Cecylia Plater-Zyberk w swoich szkołach dbała też o kształcenie dziewcząt w duchu patriotyzmu, ale również zaangażowania w sprawy społeczne. Prowadzone przez nią szkoły były bardzo nowoczesne jak na ówczesne standardy, dbała o to, by możliwość kształcenia się a przez to poprawy swojego losu miały również kobiety pochodzące z mniej zamożnych domów.
Prowadziła szeroko zakrojoną działalność charytatywną i nieustająco się dokształcała. Była autorką licznych publikacji o tematyce pedagogicznej, społecznej, narodowej i religijnej.
Zmarła na zapalenie płuc 6 stycznia 1920 roku. Została pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Na przełomie XIX i XX wieku hrabianka Cecylia Plater-Zyberkówna mieszkała w dworku „Poniatówka”, który po zakończeniu modernizacji stanie się siedzibą filii Muzeum Piaseczna. W zabytkowym dworku planowana jest ekspozycja poświęcona właśnie twórczyni Szkoły Żeńskiej Gospodarstwa Wiejskiego.
W niedzielę 14 maja 2023 r. zapraszamy na spacer miejski poświęcony hrabinie Cecylii Plater-Zyberkównie. Start o godzinie 10.00 na Placu Piłsudskiego. Więcej informacji: Szlakiem Cecylii – Ulicami Piaseczna.
W 2018 roku Biblioteka Publiczna w Piasecznie opracowała quest poświęcony postaci hrabiny. Wersję elektroniczną można pobrać na naszej stronie: Quest Cecylia Plater-Zyberkówna. Cecylia Plater-Zyberkówna została również opisana we wspomnianej już książce Doroty Zając „Piaseczno kobietami słynące”.
#RokCecylii #PiasecznoKobiet
