Rosnący zasięg populacji wilka może budzić niepokój mieszkańców, niemniej charakter zdarzeń z udziałem wilka (wg informacji, jakie docierają do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie), nie stanowi zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego.
Wilki najczęściej są płochliwe i unikają kontaktu z ludźmi. Jednak, jak wszystkie inne dzikie zwierzęta, mogą zachować się nieobliczalnie, jeśli są wystraszone, chore lub zranione. Ze szczególną sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy zachowania ludzi prowadzą do ich oswojenia (zhabituowania). Przyczyną może być regularne dokarmianie, co zdarza się np. na nęciskach organizowanych przez pseudo fotografów przyrody (pojawia się wówczas uwarunkowanie pokarmowe) lub zabranie szczenięcia z lasu i wychowywania go przez człowieka, a następnie jego „uwalnianie”, kiedy zwierzę przestanie być słodkim szczenięciem. W przypadku młodych wilków, zaburzenia mogą być spowodowane także rozbiciem watahy, na przykład po śmierci rodziców, dlatego wszelkie działania kłusownicze zasługują na największe słowa potępienia i muszą być za każdym razem penalizowane.
Niebezpieczne sytuacje z udziałem wilka, tj. gdy wilki pojawiają się w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich, na terenie województwa mazowieckiego mają charakter incydentalny. Przyczyną tego jest niestety łatwo dostępna baza pokarmowa, głównie niezabezpieczone pojemniki na odpady i kompostowniki. Dla bezpieczeństwa ludzi, ale też dla dobra wilków, niezmiernie ważne jest unikanie działań, które zachęcają te drapieżniki do przebywania w pobliżu zabudowań lub uzależniają je od pokarmu dostarczanego przez człowieka.
Należy pamiętać o:
- zabezpieczaniu pojemników na odpady przed dostępem zwierząt drapieżnych;
- zwracaniu szczególnej uwagi na to, czy na terenie gminy funkcjonują nęciska dla zwierząt drapieżnych, związane z fotografią (jeżeli tego rodzaju praktyki zostałyby zidentyfikowane, należy niezwłocznie doprowadzić do ich zaprzestania, z wyraźnym poinformowaniem osób odpowiedzialnych za ich funkcjonowanie o wpływie tego rodzaju działań na zachowania wilka wobec ludzi, zwierząt domowych i gospodarskich);
- obowiązku zapewnienia opieki domowym zwierzętom (głownie psom), zakazie puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna (art. 10a ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt) oraz zakazie puszczania psów luzem w lesie (art. 30 ust. 1 pkt 13 ustawy o lasach).
W przypadku obecności wilków na danym terenie, dla właścicieli gospodarstw związanych z hodowlą bydła i innych zwierząt gospodarskich, wskazane jest ograniczenie wyprowadzania zwierząt na pastwiska w okresie późnej jesieni, niepozostawianie zwierząt na pastwisku bez bezpośredniej opieki na noc (odszkodowanie nie przysługuje za szkody wyrządzone przez wilki w pogłowiu zwierząt gospodarskich pozostawionych bez bezpośredniej opieki w okresie od zachodu do wschodu słońca) oraz o konieczności właściwego zabezpieczania zwierząt w ciągu dnia. Do skutecznej ochrony inwentarza należy stosować pastuchy odpowiednio zmodyfikowane.
Wobec przypadków podchodzenia wilków w pobliże zabudowy ludzkiej zalecamy zapoznanie się:
- z „Procedurą postępowania w sytuacjach konfliktowych człowiek-wilk”, która może być pomocna przy ocenie sytuacji i podjęciu właściwych działań (informacja w załączniku).
- z zasadami, których należy przestrzegać, aby uniknąć sytuacji, w której wilki oswajają się i zaczynają stwarzać problemy. Stosowanie się mieszkańców do tych zasad, z pewnością ograniczy incydenty z udziałem wilków (informacja w załączniku).
Jednocześnie przypominamy, że wilk jest jednym z pięciu gatunków objętych ochroną prawną, za których szkody odpowiada Skarb Państwa zgodnie z art. 126 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody. Procedura wypłacania odszkodowań została uregulowania w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie szacowania szkód wyrządzonych przez niektóre gatunki zwierząt objęte ochroną gatunkową. W przypadku stwierdzenia szkody spowodowanej przez wilki, należy zabezpieczyć bydło i inne zwierzęta gospodarskie i niezwłocznie zawiadomić Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Warszawie (z wyłączeniem terenów położonych w granicach Kampinoskiego Parku Narodowego), w zależności od miejsca zdarzenia.
Niezwłoczność działania w zakresie zgłoszenia szkody pozwoli na sprawne przeprowadzenie procedury odszkodowawczej, w tym umożliwi uprawdopodobnienie dokonania szkody przez wilki (możliwość pobrania prób do analizy laboratoryjnej) i wypłatę odszkodowania.
Data publikacji: 2.07.2024 r.
